Omuz

Omuz Nedir?

Omuzda iki eklem vardır. Ana omuz eklemi 2 kemikten oluşur. Kol kemiği (humerus) ve kürek kemiği (skapula). Omuzdaki diğer eklem köprücük kemiği ile kürek kemiği arasındadır ve akromioklaviküler eklem olarak adlandırılır.

Bu eklemlerin kemik uçları kıkırdak ile kaplıdır. Omuz eklemini oluşturan kol kemiğinin yuvarlak başı ile kürek kemiğinin glenoid denilen eklem yüzeyleri geniş hareket açıklığı boyunca eklem kıkırdağı kaplıdır. Bu eklem bir top-yuva eklemidir. Büyük bir top küçük yuva arasındaki uyumsuzluk labrum denilen halka biçiminde bir esnek kıkırdak ile giderilerek sabitlik bağlanır. Kürek kemiğinin omuz ekleminin üstünü örten ve köprücük kemiği ile eklem yapan çıkıntısına denilir. Akromioklaviküler eklem hareketi çok az, küçük yüzeyli bir eklemdir.

Omuzdaki iki eklemi kapsül kapatır. Kapsül çevresinde bağlar, kemikleri birbirine bağlayarak sabitliği sağlar. Özellikle akromioklaviküler eklemde sabitlik tamamen bağlar tarafından sağlanır. Sabitlik için omuz kuşağı kaslarının tendonları ile pazu (biceps) adelesinin uzun başının tendonu çok önemli işleve sahiptir.

Kürek kemiğinden kaynaklanan 4 kısa adelenin tendonları birleşerek omuz eklemini üst-ön-arkadan çevrelerler. Omuz fonksiyonlarından önemli kısmını gerçekleştiren bu tendon yapıya rotator manşet (rotator cuff) adı verilir. Rotator manşet kürek kemiğinin acromion adı verilen çıkıntısı ile omuz başı arasındaki 1-1.5 cm lik aralıkta uzanır. Rotator manşet üzerinde acromionla arasında bursa (subacromial bursa) denilen bir kesecik bulunur. Bu kesecik son derece yumuşak çeperlidir ve içinde ürettiği kayganlaştırıcı sıvı ile rotator manşetin direkt kemikle ilişkisini keser ve kaygan-yumuşak-güvenli bir yatak sağlar.

Rotator Cuff Yırtıkları

Rotator Cuff Yırtıkları Nedir?

Omuz anatomik olarak çok geniş hareket açıklığı, zayıf eklem teması, bu zayıf teması desteklemek ve hareket açıklığını sağlamak için yer alan kıkırdak ve tendon destekleriyle vucudun en karmaşık eklemidir. Bu eklem ileri yüklenmelere maruz kalır.

40 yaş üzerinde omuz ağrısı nedenlerinin en önemli nedenlerinden biri rotator cuff yırtıklarıdır. Rotator cuff, humerus (üst kol kemiği)kemiğinin üst ucundaki omuz eklemini yapan baş kısmını çepeçevre saran adele-tendon bir yapıdır. Omuz eklemini yerinde tutar ve omuzun içe-dışa dönüş hareketlerini yaptırır.

Rotator manşet yırtığı gençlerde ve sporcularda ani bir harekette oluşan yaralanma ile oluşabileceği gibi, zaman içinde tekrarlayıcı kolun baş seviyesinin üzerindeki hareketlerde zamanla gelişebilir.

Rotator Cuff Yırtıklarının Belirtileri

• Başüstü hareketlerde daha fazla olmak üzere tekrarlayıcı, devamlı omuz ağrısı
• Gece ağrısı. Bu ağrı ağrıyan taraf üzerine yatmayı engeller.
• Adele güçsüzlüğü. Özellikle kolu kaldırmaya çalışırken hissedilir.
• Omuz hareketleri sırasında tıkırtılar , klik sesleri gelmesi.
• Omuz hareketlerinde kısıtlılık.
• Genellikle hastanın ağırlıklı kullandığı kolunda olur.
• Hastalar rahatsızlığın başlamasına neden olduğunu düşündükleri bir olay tanımlarlar.

Rotator Cuff Yırtıklarında Tanı Nasıl Konulur?

Röntgen incelemesi kemik kaynaklı bulguların tesbitinde yararlıdır.  Ancak rotator cuff yırtıklarının direkt izlenebildiği MR ve ultrasonografi gibi tetkikler genellikle kesin tanı ve tedavinin planlanması için gereklidir.

Rotator Cuff Yırtıklarında Tedavi

• Dinlenme; yırtık tam değil ve aşırı kullanma sebebiyle gelişmişse yardımcı olabilir.
• İlaç; (ağrı ve ödem giderici ilaçlar) ağrının kontrolünde yardımcıdır.
• Kuvvetlendirme ve germe egzersizleri; fizyoterapinin ana unsurlarından biridir ve yapılması önerilir.
• Kortikosteroid enjeksiyonu; ağrının giderilmesinde yardımcıdır. Fakat çok sık tekrarlanması tendonu zayıflatıp tam yırtığa sebep olabilir.
• Ultrason; lokal ilaç uygulaması ve derin ısı verme özellikleri sebebiyle iyileşme sürecine yararlıdır.

Yukarıdaki yöntemlere cevap alınamayan parsiyel yırtıklar veya tam yırtıklar için çeşitli cerrahi tedavi seçenekleri vardır. Aşağıda tanımlanan yöntemler modern omuz cerrahisi teknikleridir. Burada hangi tekniğin seçileceğine rotator manşondaki yaralanmanın büyüklüğü, yeri, sebebine bağlı olarak karar verilir. Artroskopik müdahale sırasında omuzdaki tesbit edilen diğer patolojilerinde düzeltilmesi şansı vardır.

• Artroskopi; yaklaşık 1 cm lik kesilerden omuz eklemi ve çevre dokulara ait görüntülerin bir kamera aracılığıyla monitöre aktarılması ve yine mini aletlerle görüntü kullanılarak hastalığın ameliyatının yapılması prensibine dayanır. Omuzda kemik çıkıntılarının kaldırılması adale ve tendondaki küçük yırtıkların tedavisinde tek başına yeterli olabilir.
• Mini-açık tamir; artroskopi ile birlikte kullanılarak bir kaç santimetrelik küçük kesilerden tam yırtıkların tedavisine imkan verir.
• Açık tamir; yaralanmanın çok ciddi olduğu vakalarda uygulanır. Burada doku transferi, tendon grefti uygulamaları yapılabilir.

İmpigment Sendromu

İmpigment Sendromu (Omuz Sıkışması Hastalığı) Nedir?

Omuzun dönme hareketlerini yaptıran kaslara rotator manşon, yada rotator kaf kasları denir. Omuz hareketlerini sağlayan kasların tendonların yırtılmasına, yozlaşmasına ve yangılanmasına rotator manşon hastalıkları adı verilir.

İmpingement sendromunda genellikle supraspinatus tendiniti yada bisipital tendinit vardır. Bu iki tendonun humerus başı ile akromion arasına sıkışmasına omuz sıkışma sendromu denir.

Sporcular, endüstri işçileri, ev bakım elemanları ciddi omuz ağrılarından sıklıkla yakınırlar. Bunun nedeni rotator manşetin ve omuz başının bulunduğu aralıkta sıkışmasıdır.

İmpingment Sendromu (Omuz Sıkışması Hastalığı) Belirtileri

Hastalar genellikle ilk belirtileri görmezden gelirler. Genellikle başlangıçta küçük bir ağrı ve adelelerde hafif bir güç kaybı vardır. Omuz hareket kısıtlılığı ve baş üzeri hareketlerde ileri ağrı daha sonra başlar.

Ağrı

• Ön tarafta
• Ön ve yandan kola yayılır.
• Gece artar.

Hareket kısıtlılığı

• Omuzu öne (Fleksiyon) ve yana (abduksiyon) kaldırma hareketlerinde üst açılarda kısıtlılık görülür.
• Kolu içe çevirme, sırta götürme, suyen açma-takma gibi hareketlerde kısıtlılık vardır,
• Rotator manşet denilen tendonların yırtıklarında kuvvetsizlikle birlikte görülür.

İmpingment Sendromunda (Omuz Sıkışması Hastalığı) Tanı Nasıl Konulur?

İmpingement sendromuna tanı , detaylı hikaye ve fizik muayene ile konur. Anormal eğimli akromion veya kemik çıkıntıları görmek için röntgen istenir. Rotator manşet yırtığından şüphelenilirse MRI (manyetik rezonans görüntüleme) tetkiki istenir. MRI hem kemik yapı hem de tendonlar hakkında bize ayrıntılı bilgi veren bir görüntüleme yöntemidir.

İmpingment Sendromunda (Omuz Sıkışması Hastalığı) Tedavi Yöntemleri

Tıbbi Tedavi: İlk önce antienflamatuar ve ağrı kesici tedavi başlanır. Eklemi istirahat ettirmek ve buz uygulamak yararlı olur. Ağrı azalmıyor ise kortizon injeksiyonu yapılabilir. Kortizonun etkisi geçicidir.Fizik tedaviden ağrı ve inflamasyonun azaltılmasında yararlanıla bilinir. Omuz hareket aralığını arttırıcı egzersizler faydalı olur.

Cerrahi Tedavi: Cerrahi dışı tedavi yöntemleri ile semptomlar 5 aydan fazla bir süre devam ediyor ise cerrahi tedavi düşünülür.